احکام عزاداری امام حسین
احکام عزاداری
جایگاه عزاداری
امام خمینی(ره):
«عزاداری برای سیدالشهداء از افضل قربات و مایه تقویت روح ایمان، شهامت اسلامی، ایثار، فداکاری و شجاعت در میان مسلمانان است.» (۱)
احکام مربوط به عزاداری
حضور زنان در مراسم
سؤال: آیا برپایی مراسم عزاداری توسط زن بدون اذن شوهر جایز است؟
آیت‌الله نوری همدانی: اگر از اموال شوهر استفاده شود، جایز نیست. (۲)
ورود دسته‌های عزاداری با کفش به مسجد
سؤال: ورود با کفش به مسجد توسط برخی دسته‌ها چه حکمی دارد؟
آیت‌الله نوری همدانی: اگر موجب هتک حرمت مسجد باشد، اشکال دارد. (۳)
زنجیرزنی منجر به سیاهی یا جراحت
امام خمینی(ره): مانعی ندارد، مگر اینکه ضرر فاحش برای بدن داشته باشد. (۴)
برهنه شدن مردان در حضور زنان
آیت‌الله فاضل لنکرانی: مانعی ندارد؛ ولی زنان نباید به بدن مرد نامحرم نگاه کنند. (۵)
صدای مداحی زنان
سؤال: مداحی یا سخنرانی زنان در مجالس زنانه که صدای آنها به مردان می‌رسد چه حکمی دارد؟
آیت‌الله فاضل لنکرانی: اگر موجب ریبه و لذت نباشد، حرام نیست. (۶)
استفاده از تیغ و ابزارهای تیز در عزاداری
آیت‌الله مکارم شیرازی: شیوه عزاداری باید بهانه‌ای برای دشمنی یا سوءاستفاده مخالفان ایجاد نکند. (۷)
احکام مربوط به “علامت”
حمل علامت در تکایا
امام خمینی(ره): اشکال ندارد. (۸)
استفاده از علامت‌های نقش‌دار
آیت‌الله فاضل لنکرانی: استفاده از آنها در عزاداری موجب اشکال نیست. (۹)
فروش پارچه‌های بسته‌شده بر علم
آیت‌الله فاضل لنکرانی: اگر مازاد بر نیاز باشد، می‌توان آن را فروخت و در امور عزاداری یا تعمیر حسینیه مصرف کرد. (۱۰)
احکام تعزیه و شبیه‌خوانی
امام خمینی(ره): تعزیه و شبیه‌خوانی در صورتی که مشتمل بر امور حرام و موجب وهن مذهب نباشد، جایز است؛ ولی برپایی مجالس روضه بر آن ترجیح دارد. (۱۱)
آیت‌الله فاضل لنکرانی: در صورت نبود حرمت یا وهن، اشکال ندارد. (۱۲)
آیت‌الله گلپایگانی(ره): استفاده نکردن از آلات موسیقی، پرهیز از غنا و دروغ و عدم پوشیدن لباس زنانه برای مردان، شرط جواز است. (۱۳)
تشبّه به اهل‌بیت(ع)
امام خمینی(ره): با رعایت احترام ایشان، جایز است. (۱۴)
احکام استفاده از لباس سیاه
پوشیدن لباس سیاه
آیت‌الله فاضل لنکرانی: پوشیدن لباس سیاه در عزای امام حسین(ع) از مصادیق تعظیم شعائر است و رجحان دارد. (۱۷)
آیت‌الله صافی گلپایگانی و آیت‌الله نوری همدانی: استفاده از لباس سیاه به‌عنوان اظهار حزن و اندوه، رجحان شرعی دارد. (۱۸)
نماز با لباس سیاه
آیت‌الله صافی گلپایگانی: چون لباس سیاه نشانه عزاداری سیدالشهداء است، نماز خواندن با آن مکروه نیست. (۱۹)
احکام قمه‌زنی
حرمت یا محدودیت
علامه امین عاملی: قمه‌زنی به حکم عقل و شرع حرام است؛ موجب ایذای نفس و موجب تمسخر شیعه است. (۲۰)
آیت‌الله حکیم(ره): جواز قمه‌زنی مشروط به چهار شرط است:
۱. نبود خوف ضرر
۲. صدق عنوان عزاداری
۳. عدم تمسخر
۴. عدم ایجاد دشمنی (۲۱)
امام خمینی(ره): اگر ضرر نداشته باشد مانع ندارد، ولی در این زمان انجام نشود. (۲۲)
رهبر معظم انقلاب: اگر موجب وهن مذهب باشد یا خوف ضرر جانی وجود داشته باشد، جایز نیست. (۲۳)
آیت‌الله جوادی آملی: هر عملی که موجب وهن اسلام باشد، جایز نیست و باید از آن پرهیز شود. (۲۴)
مرگ بر اثر قمه‌زنی
رهبر معظم انقلاب: اگر با وجود خوف خطر انجام شود، حکم خودکشی دارد. (۲۵)
نذر قمه‌زنی
آیت‌الله فاضل لنکرانی: این نذر صحیح نیست و باید از قمه‌زنی اجتناب کرد. (۲۶)
آیت‌الله نوری همدانی: قمه‌زنی اشکال دارد. (۲۷)
احکام موسیقی در عزاداری
حرمت غنا
شیخ انصاری: غنا—even اگر مقدمه گریه باشد—حرام است. (۲۸)
شیخ عباس قمی(ره): عزاداران باید از محرماتی چون غنا و مطالب ضعیف و غیر مستند اجتناب کنند. (۲۹)
گوش دادن به مداحی همراه با ساز
امام خمینی(ره): اگر همراه با غنا و موسیقی مطرب نباشد، اشکالی ندارد. (۳۰)
موسیقی در تشییع شهدا
امام خمینی(ره): خرید و فروش آلات لهو حرام است. موسیقی مطرب جایز نیست. صداهای مشکوک مانعی ندارد. (۳۱)
طبل و شیپور
امام خمینی(ره): اگر از آلات لهو نباشند و موجب وهن نشوند، مانعی ندارد. (۳۲)
آیت‌الله فاضل لنکرانی: طبل و دهل از آلات لهو نیستند. (۳۳)
احکام ویژه روز عاشورا
۱. روزه روز عاشورا مکروه است. این کار سنت بنی‌امیه بود؛ ائمه(ع) از آن نهی کردند. (۳۴)
۲. مستحب است تا عصر بدون قصد روزه، از خوردن و آشامیدن خودداری شود. (۳۵)
۳. تعطیل کار و کسب در روز عاشورا مستحب است.
امام رضا(ع): «کسی که در روز عاشورا کار خود را ترک کند، خداوند حاجات دنیا و آخرت او را برآورده می‌سازد.» (۳۶)
نماز یا عزاداری؟
آیت‌الله فاضل لنکرانی: نماز مقدّم است؛ همان‌گونه که امام حسین(ع) ظهر عاشورا نماز را اقامه کردند. (۳۷)
